Na bijna twintig jaar in de TBS en het Gevangeniswezen te hebben gewerkt, heb ik in 2007 de overstap gemaakt naar de jeugdhulpverlening. Binnen dat werkveld heb ik te maken gehad met gezinnen en jeugdigen/jongeren van verschillende leeftijden met een diversiteit aan hulpvragen. En iedere keer weer als ik met jongeren werk en/of in gezinnen kom, komt automatisch de vraag naar boven; wat gebeurt hier nu eigenlijk precies? Vaak blijkt dat zichtbaar gedrag symptomen zijn van complexere problematiek. Sturen op gedrag kan helpend zijn maar nog belangrijker is zicht krijgen op de onderliggende oorzaken. De opleiding tot systeemtherapeut heeft mij de tools aangereikt die ik daarvoor nodig heb.

Wat is systeemtherapie en wat doet een systeemtherapeut? Systeemtherapie kan worden ingezet bij (inter)persoonlijke problematiek en heeft altijd betrekking op dat wat zich tussen mensen afspeelt of bij een individu in relatie tot zijn omgeving. Het gaat dus over contacten, interacties en relaties en wat voor patronen daarin zijn ontstaan. Gedrag wat zichtbaar is tussen mensen krijgt pas betekenis wanneer we iemands verhaal, de achtergrond en de omstandigheden kennen waarbinnen het zich afspeelt, de zogeheten context.

Contexten kunnen zeer divers zijn; sekse, leeftijd, etnische afkomst, geloofsovertuiging, arbeidsomstandigheden en ook de familiegeschiedenis, de wisselwerking tussen heden en verleden, huidige leefsituatie en ook persoonlijkheidskenmerken als karakter zijn bepalend voor de context.

Belangrijk uitgangspunt binnen het systeemdenken is dat er niet slechts één waarheid bestaat. Ieder mens heeft zijn/haar verhaal en dat doet er toe. Ieder kijkt naar de wereld op zijn/haar eigen manier waarbij het één niet fout is en het ander goed. Zo bestaan er veel verschillen tussen mensen en net zo goed zijn er veel overeenkomsten en raakvlakken met allerlei mogelijkheden tot verbinding. Ik zie het als een uitdaging om patronen zichtbaar te maken en daar waar mogelijk proberen verbindingen aan te brengen of te herstellen.

Bovenstaande geeft een klein stukje weer van hoe ik als systeemtherapeut naar de wereld kijk. Naar mensen, naar problemen en vooral naar perspectieven. Wanneer je water anders wilt laten stromen hoef je niet de rivier te verplaatsen, een steen verleggen in de rivierbedding maakt al verschil, is een metafoor die ik graag gebruik. Dat geldt ook voor hoe wij in het leven staan, soms kunnen kleine aanpassingen al grote verschillen maken.